Bugün gazeteciler önünde Doç. Stefço Stoynev tarafından yönetilen Madencilik ve Jeoloji Üniversitesi Bilim Ekibi, Kırcaali ilçesindeki heyelan süreçlerine uzman değerlendirme yaptı. Basın toplantısında üniversitenin rektörü Prof. Lyuben Totev de yer aldı.
Dün Kırcaali Belediye Başkanı Hasan Azis ve Doç. Stefço Stoynev tarafından yönetilen Madencilik ve Jeoloji Üniversitesi Bilim Ekibi, mart ayında 10 yerleşim merkezinde oluşan heyelanların denetimi gerçekleştirdiler. Ekip, en çok hasar gören Sipey köyünü, Osil Mahallesini, Ençets, Kayak Merkezi, Nevestino, Baykal mahallesini, Rani List, Plovdiv Üniversitesi Kırcaali Şubesini, Kobilyane köyünü, Kostino köyünü ziyaret etti.
Basın toplantısında Belediye Başkanı Hasan Azis şu açıklamayı yaptı: “Heyelanlar özel bir doğa olgusudur ve onlar hakkında konuşmalar sorumluluk içermelidir. Bu sorumlu beyanlar ise uzman değerlendirmeleri sonrasında yapılmalıdır. Çünkü toprak kaymaları yol veya park yapmaya benzemez. Bu yüzden MJÜ ekibinden beklediğimiz uzman değerlendirmesi, bu süreçle bir şekilde ilgisi olan sorumsuz ve bilgisiz konuşmalarını ortadan kaldırması gerek.” Belirttiklerine göre, Paskalya sonrasında MJÜ ekibinin raporu ve alınması gereken önlemler önerisi hazır olacaktır.
Hasan Azis daha: “Başbakan Boyko Borisov’u arayarak uzmanlar raporu dayanarak kapsamlı bir bilgi vereceğimiz görüşme talebinde bulundum” diye açıkladı.
Doç. Stefço Stoynev: “Bölgedeki tüm toprak kaymalarının nedeni sudan çok etkilenen bentonit killeridir; doğal sebeplerden dolayı bu killi toprağın aşırı suya ile karşı karşıya kalması birçok bölgede toprak kaymalarına sebep olmaktadır; bu da 25 yıldır unutulan önlemlerle yakından ilgilidir” diye açıkladı.
Stoynev, oluşan 10 heyelan için ayrı ayrı değerlendirme yaptı ve süreçlerin önlenmesi için önerilerde bulundu: “Sipey köyündeki altyapıya ve iki evin yıkılmasına neden olan toprak kayması yaklaşık 14 dönüm araziye yayılmıştır. Bu heyelanın ilk belirtileri 2014 yılının Kasım-Aralık aylarında meydana gelmiştir. Maalesef bu heyelan konutlar yönünde gelişmiştir. 2-3 eve daha hasar verebilir.
Daha fazla konutun bulunduğu köyün güney kısmındaki kaymalar daha yoğundur. Burada heyelanın arazisine dahil olan 15-16 ev bulunmaktadır. Kaymalar henüz ilk aşamada, ancak bu süreç devam etmekte. Evlerde meydana gelen hasarlar şimdilik giderilebilir. Sipeyde oluşan heyelanı durdurmak gerekiyorsa acil önlemler alınmalıdır. Bu önlemler daha az masrafla alınabilir ve bölgedeki evlerin tamamen yıkılmasını önleyebilir. Kaymaları durdurmak için acil ve geniş kapsamlı önlemler alınmalıdır.
Diğer kütle kayması Ençets köyü yakınlarındadır. Buradaki heyelan, gözle görülmemesine rağmen en kapsamlısıdır. Toprak kayması köyün bir ucundan başlayıp diğer ucunda bitmektedir. Köy muhtarınının evinden başlayıp, okul bahçesinden geçip, köyün diğer ucundaki artık terkedilmiş bir evde sona ermektedir. Buradaki heyelanın kapsamı çok büyüktür, 20 metre derinliğe ulaşan kayma yüzeyine sahiptir. Burada acilen, denetimi sağlayacak ölçme kriterleri ve inklinometri dahil olan izleme sistemi kurulmalıdır. Bu da kaymaların kapsamını ve yönünü belirleyecektir.
Üçüncü kütle kayması Kayak Merkezi civarındadır. Buradaki kayma toprak altı sularla ilgilidir, olumlu yönü ise yaklaşık 2.5 metre derinlikte olmasıdır. Buradaki binalarda ağır hasarlar yoktur, bu yapılar ise belli ki kriterlere uygun inşa edilmiştir.
Diğer heyelan, 3 evin ciddi hasar görüğü Nevestino bölgesindedir. Kaymaların önlenmesi için dere yatağının düzenlenmesi ve yolun desteklerle güçlendirilmesi gerek.
Psikiyatri hastanesi civarındaki heyelan sadece bir avlu duvarını değil, toprağın bu yönde kaydığı pompa istasyonunu da etkilemiştir. İstinat duvarları nedeniyle istasyon şimdilik iyi durumdadır. Burada istasyonun dirençliğini artırma, heyelan bölgesindeki su borularının yerini değiştirme ve Psikiyatri hastanesi yönündeki kaymaları durdurmaya yönelik çalışmalar gerçekleştirilmelidir.
Rani List köyündeki ana yoluna yakın bir sokağın çökmesine sebep olan heyelanın durdurulması için de destek duvarı yapılması gerekir. Bu da belediye ile valiliğin ortaklaşa çalışmasını gerektirecek.
Golyama Bara köyü yolunda meydana gelen heyelan tamir edilen bir kısmını tamamen yok etmiştir. Belediye doğru bir karar alarak buradaki yolu daha sağlam bir yamaca yapmıştır.
Kobilyane köyündeki heyelan diğerlerine kıyasla en yüzeyselidir. Kaymanın arazisinde bulunan çeşmelerin bile hasar görmemesi bunun bir kanıtıdır.
Plovdiv Üniversitesi Kırcaali Şubesinde ise derin drenajlar ve teknik yapılandırmalar gereklidir.”